Na starej fotografii na pierwszym planie widać dwa rozpędzone auta, z których do kamery machają zadowoleni podróżni. W tle znikająca w oddali wstęga dwupasmowej, betonowej autostrady. Podpis pod zdjęciem: „Szerokim łukiem rozciągają się w krajobrazie jasne wstęgi, ożywiają je radośni podróżujący”. Zdjęcie pochodzi z niemieckiego folderu z 1940 roku, reklamującego autostrady III Rzeszy. Na zamieszczonej dalej mapce zaznaczono też autostradę z Frankfurtu nad Odrą do Poznania. Budowali ją w latach 1940-1942 zatrudnieni w systemie pracy niewolniczej robotnicy przymusowi: Żydzi oraz polscy, francuscy i radzieccy jeńcy wojenni.

Czytaj dalej „Niemieckie „autostradowe” obozy pracy w Puszczy Rzepińskiej” →

Grodzisko koło Tarnawy Rzepińskiej otaczają ze wszystkich stron rozlewiska Ilanki i Cierniczki. Suchą nogą można tu dotrzeć jedynie od północy, z prawego brzegu Ilanki. Ścieżka prowadzi najpierw przez wąską groblę, a potem zatacza łuk i wspina się na wzgórze, pokonując kolejne wały wyznaczające części dawnego grodu. Pierwsze podgrodzie, drugie podgrodzie, a na koniec porośnięty starodrzewem majdan. Dalej jest już tylko wąski cypel o stromych stokach. W odległych, bezleśnych czasach musiał roztaczać się stąd szeroki widok na dolinę i okoliczne wzgórza.

Czytaj dalej „Grodzisko koło Tarnawy Rzepińskiej” →

Tuż za Torzymiem zaczyna się najbardziej dziki odcinek Ilanki. Rzeka meandruje niespiesznie wśród leśnych torfowisk, mokradeł i łęgów, które są ostoją dla wielu cennych gatunków roślin i zwierząt. Od 2000 roku cały ten teren jest chroniony w granicach rezerwatu – największego tego rodzaju w województwie lubuskim. Ale dzika Ilanka za Torzymiem to sprawa zupełnie świeża. Do drugiej wojny światowej na tym liczącym niespełna cztery kilometry odcinku rzeki działały aż cztery młyny, w tym jeden papierniczy. W okolicy była też smolarnia, gospoda i kilka pojedynczych gospodarstw, a w Müllerstal – największej z osad, znajdował się niewielki wiejski cmentarz.

Czytaj dalej „Dzika Ilanka za Torzymiem” →

Gradyń, zwany też Grodnem, a po niemiecku Gräden, to jedna z najbardziej malowniczych nieistniejących wsi w Puszczy Rzepińskiej. Z północy i południa prowadzą do niej stare drogi obsadzone wiekowymi dębami i klonami. W centrum dawnej osady stoją zasłonięte przez zieleń i łatwe do przegapienia pozostałości bramy prowadzącej kiedyś do rezydencji rodziny Thorer. Tuż za bramą zaczyna się dzika, zielona gęstwina – dawny pałacowy park. Z samego pałacu pozostały jedynie fragmenty fundamentów i zapadnięte piwnice. W kępie starych drzew po drugiej stronie drogi jest miejsce po kościele i cmentarzu ewangelickim. Dziś próżno tu szukać śladów grobów i nagrobków, pomiędzy drzewami leży tylko nieco gruzu z dawnej świątyni.

Czytaj dalej „Gradyń nad Ilanką” →

Na Młyńskich Wzgórzach koło Kunowic archeolodzy odnajdują ukryte w ziemi fragmenty uzbrojenia i wyposażenia wojskowego sprzed blisko trzystu lat. Na nowoczesnym zobrazowaniu powierzchni terenu widać zarysy szańców i baterii artyleryjskich. Wszystko to jest pozostałością po wielkiej bitwie, stoczonej w tej okolicy w sierpniu 1759 roku przez wojska pruskie i sprzymierzone armie Austrii i Rosji. 110 tysięcy żołnierzy, 480 dział, 6500 zabitych, 13000 rannych i przegrana Prus – taki był bilans bitwy. Kunowice nazywały się wtedy Kunersdorf, a na młyńskie Młyńskie Wzgórza mówiono Mühlberge.

Czytaj dalej „Młyńskie Wzgórza koło Kunowic” →

Na przedwojennym zdjęciu lotniczym dawna papiernia Pulverkrug nad rzeką Ilanką w Puszczy Rzepińskiej wygląda jak małe, przemysłowe miasteczko. W dole widać stłoczoną w centrum zabudowę fabryki papieru i celulozy, tartak, piętrowe budynki mieszkalne osiedla fabrycznego. Jest staw i parkowe alejki na jego brzegu, pola uprawne i ogrody, drogi, mosty i kładki na rzece, tory kolejowe. Być może jest tam już również niewidoczny z tej wysokości kamień pamiątkowy, który w 1939 roku ustawiono dla uczczenia 400 lat istnienia papierni.

Czytaj dalej „Dawna papiernia Pulverkrug nad Ilanką” →